Overige duurzaamheidsaanpassingen

Een aanpassing van het ploegensysteem en werkrooster heeft een grote impact op het privéleven van werknemers. De overstap naar een ander ploegensystem vraagt daarom een goede coaching en begeleiding. Bovendien komt wat werknemers willen niet altijd overeen met wat de meest gezonde oplossing is. Om voldoende evenwicht te bekomen in de bezetting onder de verschillende ploegen kan er daarom geopteerd worden voor globale ploegenpremies. Dan wordt er elke maand een gemiddelde premie voor geleverde prestaties betaald, onafhankelijk wat ook het aantal gepresteerde dagen of uren is. Het weerhoudt de werknemer van steeds de financieel meest voordelige blokken te willen, wat op termijn een positieve invloed heeft op de rust en de gezondheid van de werknemers. Soms hebben werknemers koudwatervrees voor nieuwe werkroosters omdat hun arbeidsdagen op andere momenten worden gepland. Ervaringen wijzen echter uit dat nadat men is overstapt, men nooit nog terug wil naar het werksysteem van vroeger.

Een ander duurzaamheidskenmerk is de voorspelbaarheid van een ploegenstelsel. Een herkenbaar patroon draagt bij tot de voorspelbaarheid en regelmaat van een rooster. In de praktijk is het niet altijd mogelijk om een voorspelbaar stelsel en regelmatig rooster te voorzien. Wijzigingen in de bedrijfscontext kunnen bijvoorbeeld leiden tot onverwachte wijzigingen in de werkplanning en in de roosters. Voldoende overleg en afstemming tussen leidinggevenden en medewerkers zal daarom altijd noodzakelijk zijn. Momenteel wordt er ook geëxperimenteerd met zelfroosteren als een mogelijkheid om een betere aansluiting te vinden met de wensen en behoeften van de betrokken werknemers. Deze experimenten wijzen uit dat een matuur teamklimaat een noodzakelijke voorwaarde is voor het bereiken van succes.

Ook voor dagarbeid kunnen ingrepen in het dienstrooster de duurzaamheid van het werkrooster bevorderen. Denken we aan glijdende uren, alternatieve werkwerkweekindelingen, tijds- en plaatsonafhankelijk werken (zie: Arbeidstijd & verlofregeling).

De veelheid van roosterkenmerken zorgt ervoor dat het bepalen van een gezond werkrooster voor organisaties een complexe oefening is. Organisaties kunnen gebruik maken van digitale tools om de complexe puzzel te maken. De TNO Shiftwork Evaluation tool is een voorbeeld van een stoplichtmodel dat de effecten van een bestaand rooster aangeeft. De roosterkenmerken worden hierbij afgebeeld als stoplichten. Het veranderen van 1 aspect van een werkrooster heeft een invloed op alle andere aspecten, waardoor het vinden van een 100% optimaal rooster in vele gevallen onmogelijk is. Deze tools kunnen de bewustwording inzake gezondheidsrisico’s van werkroosters vergroten doordat de effecten ervan geobjectiveerd worden. Bovenal ondersteunde de tools de dialoog tussen werknemer(svertegenwoordigers) en management om te komen tot duurzame keuzes die zowel werknemers- als werkgeversbelangen verenigen.

Bronnen: